Avro Lancaster Mk III – 57 Squadron RAF
Op de foto: Van links naar rechts: drie van de bemanningsleden van het toestel dat bij Reimert in het land terechtkwam, te weten Brian Raven, Alan Wangler (hij wijzigde zijn naam later in A.R. Wade) en geheel rechts Ron Roberts.(Richard Woolderink)
In de avond van woensdag 29 september 1943, om 21:37 uur, werd een Avro Lancaster Mk III (registratie JA910, call sign DX-H) neergeschoten boven de Hogebroeksweg bij Raalte. Het toestel maakte deel uit van het Britse 57 Squadron RAF en was rond 18:27 uur opgestegen vanaf RAF East Kirkby voor een bombardementsmissie op de stad Bochum in Duitsland.
De Lancaster werd onderschept door een Duitse nachtjager, gevlogen door Oberleutnant Lau en Unteroffizier Völler van de 9./NJG 1, opererend vanaf vliegveld Twente. Ondanks het verlies van het toestel wist de voltallige bemanning zich in veiligheid te brengen. Zij werden echter allen krijgsgevangen genomen.
De bemanning (allen overleefden, maar werden krijgsgevangen):
- P/O Allan Richard Wangler (RAF) – piloot
- Sgt Edward Stephen Cornford (RAF) – boordwerktuigkundige
- Sgt Leslie Barker (RAF) – navigator
- Sgt William Henry Thomas Curry (RAF) – bommenrichter
- Sgt Frederick Brian Raven (RAF) – marconist
- Sgt Bernard Maitland Quinn (RCAF) – boordschutter
- Sgt R. Roberts (RAF) – staartschutter
Deze crash staat in contrast met vele andere: niemand kwam om, maar de jonge mannen kwamen alsnog in gevangenschap terecht.
📍 Locatie crash: Hogebroeksweg, Raalte
📅 Datum en tijd: 29 september 1943, 21:37 uur
Op 20 juni staan wij tijdens de opening van Trails of Hope ook stil bij hun verhaal.
Telefoon in huize Roberts
In huize Roberts ging op een avond in augustus 1983 de telefoon. “Met de Royal Air Force”, spreekt u. “Wij zijn op zoek naar sergeant Ron Roberts, de sergeantstaartschutter van de Lancaster DX-H, H for Harry, die in de avond van 29 september 1943 in Holland is neergestort. Spreek ik daarmee?”, vroeg de RAF-officier. “Daar spreeekt u mee”, was het verbaasde antwoord van Ron Roberts. “Mijnheer Roberts, uw toestel is gevonden. We willen nu van u weten of de bomlading al afgeworpen was voordat de kist crashte, of dat er mogelijk nog resten van de lading aan boord zitten.” Roberts antwoordde ongeveer als volgt: “Ik weet dat we op de heenweg zijn afgesprongen, en vermoedelijk zit de bomlading nog aan boord”. “Dank u”, zei de officier van de RAF, “we nemen binnenkort weer contact met u op”, en legde de telefoon neer. Dat telefoontje, bijna exact 40 jaar na dato (29 september 1943 en augustus 1983) maakte bij Ron Roberts plotseling heel veel los. Thuis vroegen de gezins- en familieleden naar het waarom en hoe van dat telefoontje. Ron Roberts vertelde toen beetje bij beetje over de gebeurtenissen uit de oorlog. Een neef van hem, Philip, was hevig geïnteresseerd in de belevenissen van zijn oom en luisterde aandachtig. De plaatsnaam Raalte in Holland pikte hij in ieder geval helder en duidelijk op. Begin 1984 combineerden Philip en zijn vrouw Mary een tochtje naar een Engelse RAF-basis in Duitsland met een bezoek aan Raalte.
Ze meldden zich bij het politiebureau. Hoofd-agent Kees Duym stond hen te woord en vroeg waarmee hij het Engelse paar van dienst kon zijn. Philip vertelde over de Lancaster en de opgraving, en dat hij een neef van een bemanningslid was. Hoofdagent Duym bracht de Engelsen naar de plek aan de Hogebroeksweg, en ze bezochten de familie Reimert. Uiteraard volgde daaruit een uitnodiging aan het adres van Ron Roberts om naar Raalte te komen. En dat gebeurde. In september 1984, precies 41 jaar na het neerstorten van de Lancaster, bezochten Ron Roberts, zijn echtgenote en Philip en Mary Roberts de plaats waar de Lancaster was neergestort. In de huiskamer van de familie Reimert verhaalde Ron Roberts uitgebreid over die avond van 1943, hoe zijn toestel werd aangevallen, en wat hem overkwam nadat hij was afgesprongen. Ron Roberts vertelde zijn relaas alsof het slechts een jongensavontuur betrof. Maar de risico’s logen er in die tijd beslist niet om. Op de plek waar de Lancaster neerstortte kreeg Ron Roberts van de familie Reimert een brandblusser van de Lancaster aangeboden, die nog in redelijk goede staat was teruggevonden.
(Fragment uit ‘Raalte in Oorlogstijd ’40-’45, Richard Woolderink)
Bronnen:
- Raalte in Oorlogstijd ’40-’45, Richard Woolderink
- Aviation Safety Network
- Virtual Memorial Canada